Ecuador

Minkahul squw Wikipidia
跳至導覽 跳至搜尋
Ecuador
kian
sintuqi squ kian 00°13′12″S 78°30′43″W
kinbhci 283,561 km2
qalang Quito
ke
Spanish, Kichwa, Shuar
Linpgan squliq
17,715,822
Pinqasan ryax nakoka
10 na tay mspat byacing na qutux kawas
sinnhen
Cyorokay 12.7%
Tenskyo 80.4%
ungat sinnhen 6.1%
binah 0.8%
ryax nqu kian
UTC−5 / −6
pposa giqas nqu zyuwaw
.ec
labah Ecuador
Ecuador

Ecuador (厄瓜多) hya’ ga cyux maki’ tay 2 00 S, 77 30 W na Nan-Meco syuw.

kwara’ kinghciyan niya’ 283,561 sq km (maki’ tay 74ginkgan kin wahci’)

(kinwhci’ niya’ ga 276,841 sq km, kinwhci’ na lawsayan wsilung hya’ ga 6,720 sq km)

Kinkhmayan kwara’ squliq hya’ ga 16,080,778.

Pinbcyan naha’ sni’ naha’ rhzyal hya’ iy pqmahun hya’ ga 29.70%, lhlahuy hya’ ga 38.90%, sni’ naha’ sa pptzyuwaw sa bzinah hya’ ga 31.40%.

Zyuwaw na sraral

Kinnita na minnraw,’Kwato zyuwaw na sraral qani ga mosa byazyu sacyugal seng ru magal kbhul  sraral。Ryax nasa ga nyux maki sa syuaw na umi rima maki qqalang mgayang qani la。kawas1463 mIncya tiko na bung。Maki sa squliq na Sipanya ’llwan nha qu giqas na Taluw,koka na maki sa ’Kwato 1532 qolang na squliq Sipanya,qaring kya lga ryyal ru squliq Sipanya minpira kbhul kawas。

kawas1809 byacing mspat mopuw ryax ptke ru ’Kwato mha pbuci sami nanak lma,ana ga ini kbsyaq lga  kbihan na Sipanya lozi。Mtbzoq memopuw kawas,kawas1822 mtalax pihtan na kinlahang na Sipanya la。kawas1825 amwang sa hopa na Klunpiya linhayal na koka,ana ga koka qani ga kawas1830 msbugah la。psrux qu koka na’Kwato linhoyan la。

’Kwato koka qani ga aring mbuci psrux  kinlahang na sefu  ga psmsun zyuwaw nha ga  ini kthuk qu innaras nha na,squliq na minnqwas biru ru hetay ga msesyu lmahang koka mopuw qeru kawas qu pinzyugan nha,tehuk sa kawas 1979 squliq na minnqwas biru lmahang sefu,kblaxyu nha qu gaga,mpusal kawas min pspngan nha qu gaga qani。

Kawas 2007 byacing payat  mopuw magal ryax,senkyo qu kwara minsyu

Psrux gaga na kokrua,qas nagaga koka。

Kawas 2019  byacing mtzyu  mopuw sazing ryax ,’Kwato koka spyang

wagiqna Hoin  smpong mha swalan nya  pinsqunan na mmlikuy ru kkneril,

ana msqutux tnuxan.min sinpang nya ga ryax sa Kawas 2019 byacing

mpitu mspat ryax  pptke mha mlikuy ki mlikuy ru kneril ki kneril ana baq

msbes kekong ru usa pbiru sa pbraw。

Kawas 2019 mopuw byacing,sefu na ’Kwato malax sa ptapang sa

abura(gasorin)  na pila nanu yasa cingay balay squliq hantay sa sefu .nanu yasa hopa na qalang nha kahul sa Cito zyugun nha te spyang hopa na qalang  Kwayacirl mtzyuwaw。

Kian na rhyal

Koka na’Kwato te byaqan na wagi ga maki bih na Taypinyang,smka na rhyal na koka nha ga wiway rrgyax,msobih na syaw umi ga te htgan na wagi ga  b’nux na rhyal,maki sa wagiq na taray na rhyal ga mqqasu sa binah。Rhyal na tesga ga wagiq cikay,spyang ki wagiq ga mtzyu seng cyugal kbhulru mopuwmi na Cinpolaso na rgyax gluw na Antissan na rgyax na bung,qani ga mhoqil rgyax na puniq。Rhyal qani ga spyang kin wagiq na b’bu balay na rgayx(kin wagiq nya ga mtzyu seng sazing kbhul ru tzyu pgan mpitu kons),nanu yasa maki sa kian ta Ticyu ga spyang twahiq ki  babaw naTisin qani(baha hmswa mthwiru na Lisinli,nanu Ticyu mqutux kura ghyaq ru te mkilux mchzyu ru mngbang sa te htgan wagi  kura sa byaqan wagi ga  rtung cikay ru mtapeq na yang mari,nanu yasa Cinpolaso na rgyax ana iyat spyang na  wagiq na rhyal na rgyax,baha hmswa maki sa te habuk na mkilux qu kian nya ga nanu yasa mk=aki cikay qu lalu nya)。Maki sa rhyal na Koka na’Kwato cingay qu rgyax na puniq,kya hazi mpusal rgyax ga kin wagiq nya ga magal seng mi na rgyax na puniq 。Koka na’Kwato rhyal na kilabang ru kin hopa nya ga  mpusal mspat mang ru cyugal seng magal kbhul ru mpusal pin fang kong li,twangan Cyalapa llamu na taw。Kya qu ,rhyal nha kilabang ru kmhayal ga mpusal mpitu mang ru mtzyu seng mspat kbhul ru mpatul qutux pin fang kong li ,kin labang na qqsya nha ga mtzyu seng mpitu kbhul ru mpatul pin fang kong li 。maki sa kura mkilux na Meco ga,rhyal na Koka ’Kwato kinlabamg  nya ga slaqux nya ku Wulakuwe,Sulinana,Kayyana ru bung na Furans na Kayyana。

Psmsun zyuwaw na psplang

Koka na’Kwato qani ga gluw ga gluw na maki sa te ska qu psplang nha pila ru nyux taring sa mtgih na koka,Psmsun zyuwaw na psplang nha mstama sa yang abura (gasoring),ru pinbahuw nha sa Nogyo na psmsun na ppqayat sa qsinuYunwurayw。Ryax na Kawas 2000 koka nha phtuw sa ppzyu pila na Amerika,ana balay mtlokah inlungan na minsyu smyuk sa lmahang na mrhuw memaw wayal malax cinthken nha qu mrhuw,ana ga baha hmswa ga cipoq qu pila na koka na’Kwato Sukele  mhgun qu rngu na pilananu yasa olang na pila Amerika qu pila nha la。Phpah na Koka na’Kwato qani ga mplquy na rang,qbhniq na koka nha ga Antis na utux kwali。

sezi

Koka na’Kwato na Soto ga  te spayat kawas ga mtxal senkyo ru mhtuw qu soto nha。rayhyo na komin linhoyan ga(ke naSipanya ga:Asamblea Nacional)Koka na’Kwato na psrux gaga na koka linhoyan,te kahul sa qutux kbhul ru mtzyu mpitu na Giin msqutux linhoyan。


nniqun

Koka na’Kwato maki sa rgayx ga mami、ngahi、qetun、layang、 qu nniqun nha、llamu na wayay stwang ru cqunun nha sa  hi na bzwaq、kacing、miruku、Sala qu spyang nniqun nha;maki sa syuaw na umi  na cinqalang  ga smoya maniq guqoh ru qqulih ru kbolung maki sa zit na umi na nniqun。Maki sa Citao ru Hweyeci na pqniqan na qalang ga pzyux balay llamu nya,Itali、koka Furans ru Miru na nniqun pzyux iyal,Kantci ru Maytanlaw cingay balay uzi。Wagiq pila na pqniqan ga qutux hi ga mzimal pila na Amerika  kiwagiq,tska na nniqan ga mtzyul pila Amerika 。maniq sa bih na ttuqi ga cipoq cikay pila nya.nanak kryaxan ga maki ﹙Almuerzo﹚,qutux hi ga cyugal ru mpayat pila lga tnaq la,maki ayang nya ru nnbuw  ru spyang nniqun,ana ga pinbaqi qu esey na nniqan。


llukus

Koka na’Kwato qani ga pisplang nha ga ini kwagiq,ana ga syu nha inlungan qu pinkusan nha,ana maki sa ana inu ga mutu ini psripa ru ini plukus sa zit na

lukus . maki balay qu pibleqan  qu pinkusan nha musa te tanux;kya qu sanka sa kekong ru maki myoqil na squliq ga blaq balay qu pinkusan nha 。


Mcisal rangi

maha musa mcisal sa lpyung uni rangi ga siki maqut su ru swalan su nha lga pkal ryax ru pkaki sa inu,iyat nbah si hmut htuw  sa ngasal nha ru mcisal maha ni musa lga siki blequn su singagay,musa su mcisal ga maras su cikay hinnukuy (omeyage) su;mha iyat cinngasal na squliq maras isu ga ,laxi hmut musa tanghat nha ru binah na qqbyen。Maki su ngasal mnaga squliq ru llpyung ga,cinngsal na mlikuy ru kneril pinblaq mlukus ru kaki sa blihun mnaga rangi su,pposa sa squliq uzi ga kisa sqani uzi。


Hngawang ru pzian

1.   pslokah hi homyan ga,squliq na’Kwato ana mlikuy ru kneril ga smoya

pslokah hi kwara,yang mtlkah mari、mari tara、mara tmucing、rirensya、mzwy sa tlaka、mtama oma、lmqyaq、mzwyumi cingay balay squliq sanka,mtlkah mari pslokah hi qani ga ana bnkis mrkes laqi smoya kwara,kya squliq na’Kwato smoya syaw na umi(satan),tehuk sa hngawan lga memaw tqupuw qu squliq nha musa .ana nha ttuqi ga mqhuk qu ttorak  ru turwi nha。

2.yang binah na CunnanMe koka ga mtnaq,squliq na’Kwato inlunang nha ga blaq nha mqas ,ana llaqi ru bnkis ga smoya balay mzyugi ru mqwas ru baq balay sissyq kmal ke,maki sa ngasal mpzyugi ru  qalang nha ga baq mssli ru mpzyugi krryax。Cingay na kahul binah na koka ru qalang na psemon  na squliq ga mwah sa Ecin「gaga na ngasal」ppkita nha sa squliq。Qalang na  sefu Cito mppqwas ru mkalay sa llamu na kktan Onga squliq krryax,misu na Onga lga maki sa hopa na qalang ru cipoq na qalang  pkita sa minsyu。Qalang na Cito teska ga El Ejido konyun hngawan na ryax ga cingay qu baq matas biru ru  baq kbalay mnanak na kinbalay na qba spyangay nha。

3.Cito qalang qani ga cingay qu llamu na pslokah hi ru maki sa zit na baqun  

lmqyaq na ppman,kya uzi qu tlkah mari ru ngngayal na kkacing na pslokah

hi na hngawan ru llamu na pzian. Quito Tenis y Golf Club.pzian na ptucing

mari nyux sa kura ghyaq na Cito qalang,maki baqun lmngyaq na ppman、

ptcingan mari、ptlkah mari、mzuy na mari排球場、Kawrlfu na mari ru

mtama oma。

4.Ecin na spyang na ngyan Hayzyu,Sucre koka na ngyan Hayzyu( Teatro

Nacional Sucre)、Bolivar na ngyan Hayzyu(Tea na ngyan Hayzyu tro

Bolivar) ru gaga na ngasal(Teatro Nacional de la Casa de la

CulturaEcuatoriana)。

5. Ecin na spyang na hopa na Powu kwan,kya qu Cunyang giko na Powu

kwan、Tenskyo na raygang na Poukawn、ru Guayasamin Poukawn nyasquliq nanak spyang hopa lalu nha。

6. Ecin na spyang na hopa na Ega kan ru bbiran na teska pzyux balay,kkita

na Ega cipoq qu pila nha ana ga mazi sa qeqaya lga hmit qu pila nya la。

7.Karlfu mari ga:bih na qalang Cito kya cyugal ,Los Arayanes qalang

Cilpuw、Cito Karlfu Cilpuw(Quito Tenis y Golf Club)ru Los Cerros.

Karlfu Cilpuw(Club Los Cerros)。Bih na Hweyeci kya cyugal Karlfu

mari,ru Country Club, Campo Chino,ru Club de la Costa。Mari qani ga

psrux sa linhoyan,ini nha phmti pwah qu squliq。



spzyang qalang na Kokka’ (首都)[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

spzyang naha’ krahu’ qalang hya’ ga Quito.

snyan kinramat inlungan na Kokka’ (國家紀念日)[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

snyan kinramat inlungan na Kokka’ hya’ ga 10 na tay mspat byacing na qutux kawas.

mrhuw Kokka’ (國家元首)[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

mrhuw Kokka’ ta’ misuw hya’ ga Rafael Correa, aring ryax 15 squ byacing tay 1 sa kawas 2007 lga, musa’ spazyang balay ms’rux kya la.

cinkhulan sa knita’ sa brbiru’[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]