Kalan dalah

Minkahul squw Wikipidia
Tayto go

alang Kalan dalah (崙埤部落) ga niya mki sku Girang Keng atu Tayto go, kwara sali buwan nya ga 173 buwan, 611 hi ku kwara s’uli tayan.

s’uli tayan pinspngan Gyencumin ga 92% kyan ku 560 hi, binah ga, ’yat kahun sku pinspngan Gyencumin ga 8% kyan ku 51 hi nya.

pinspung na linhuyan Gyencumin ga, Tayan 83%, Amis 2%, Truku 1%, binah lihuyan s’uli 4%.

cyux te inu qu qalang部落概況與位置[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

qalang Talah ga,nyux maki squ puyu na Mknibu nyux mtgluw mbang sa lelyung Knbwan, musa 120 meta kinwagiq nya ka umi rhiyal qaniy.

紅土(崙埤)部落在大同鄉前山,沿著蘭陽溪依偎著,海拔約120公尺。


qalang Talah ga, sraran lalu nya ga, ubuy squ Talah Sya.kni’an squ te ‘llaw na lelyung Mknibu ru kinwagiq nya ga, qutux Koli ru  m’ubuy squ hbun na Talah. ‘buyan squ te htgan wagi ru te kilux ka rgyax nqu ska na turu.  kwara qu kinwagiq nya ga,obih qutux kbhul mpusal meta qhtan nya lelyung Mknibu ru qalang Syanoh.

崙埤村昔稱崙埤子社,位於蘭陽溪中游右岸及其支流崙埤子溪之合流點西方約一公里處,由中嶺山走東南方支脈之山腳,海拔約一二0公尺隔蘭陽溪與三星鄉天送埤相向。

sinllwan lalu qalang地名由來[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

Minkok tzyul kawas mtzyu byacing ga, qalang Talah kahul squ kinhangan na qalang Syanoh mhtuw ru mtazil qu qutux tbcyan na  lalu mha Song. trang qutux kawas nasa ga, Sexu klhangan ka Go/Song mshzi  kahul qalang Banun mwah te sqani uzi la.

民國六十年六月崙埤村從松羅村轄內升格為村,民國六十六年鄉公所及鄉各機關由樂水村遷設於此,成為本鄉行政中心。


klhangan na qalang Talah ga, kahul squ  lelyung na qpa ,blaq balay. baq balay mlahang squ lelyung ru qqnxan te rgyax.  

pizyang maki lalu te kwara Taywan son mha ‘san lmosay ru smlokah hi ini ga gbayn mwah mita pagung qu tuqiy wwahan squ llyung na qpa.

境內的九寮溪生態園區生態保育工作成效卓著,且園區水量豐沛、溪水清澈,保持著自然景觀,已成全國頗負盛名的溯溪健身、戶外教學和觀看螢火蟲的絕佳地點。


qalang Talah ga, msqun payat na qeqalang kahul squ Qpa、Naqiy、Talah ru Sqbux. skahul payat lalu lga,muciy mha qutux qeqalang la. 

崙埤包括四個聚落,分別是林家巷 Qpa,朝陽巷Naqiy,崙埤巷Talah,長嶺巷Sqbux(地名提供者:大同鄉族語推廣人員_楊淑貞Rimuy/紅土部落地名收集者:胡建輝 Biyoq Kuni)

pinqzyuwan qalang部落遷徙[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

 O……samiy ka Talah wiy……   kahul ta Qgogan    mtta quri Lomun   biyaq sa qwon Cyaqun   tehuk silung Tayun

mtta quri Tayun     biyaq sa rgyax nguhuw biru

mtehuk qalang Talah...

O…… samiy ka laqi Talah wiy…...

Besu na Iwan Bolung   yasa qu q’su tehuk   itan qu qalang Talah

mkahul Pyasan Qara Tkasan Hagay bbinkisan ta

yan squ bnkis ku qa mkahul Kulu    mwah tmwan qalang myan Talah...

O……ita laqi na Tayal ki…

galan ta Gaga na Tayal mumu sin’rhgan  yasa qu sinbilan kotas ta

  Lkbuta Lkmayan Lkmyaboh  anay ta cbaq laqi kinbahan ta Tayal

teta mqhoyaw mblaq mqqyanux cinbwanan  

ux......

古調內容大意-介紹崙埤部落遷徙

泰雅族馬烈霸系合歡群先祖們蓽路藍縷辛勤開墾- Gogan Malipa Tayal

從Gogan(現桃園市復興區華陵村後山部落)

移居至Qalang Talah(宜蘭大同崙埤村)

翻越雪山山脈達觀山(拉拉山)-Quri Lomun

下切南勢溪源頭扎孔溪-Gong Cyaqung

橫走棲蘭山-Quri Tayung

上攀菘蘿湖-Silung Tayung

眺望蘭陽平原蘭陽溪-Llyung Mnibu

縱走松羅湖稜線-Nguhu Biru

終抵崙埤部落-Qalang Talah

勿忘開墾始祖Besu Iwan Bolung

不要宿敵 應當和睦相處 互助合作 繁衍子孫 愛惜土地

我紅土部落的泰雅子孫們啊

tayal ka nyux qalang Rahaw misuw qaniy 人口概況[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

mqyanux likuy ga 3,316 ru kneril ga 2,878,nanu squnun lmpuw lga,6,194 kwara qu tayal ni Llyung Mknibu/Knbwan.

ana ga, kahul squ qutux qalang mha Talah sqani mita qu pira hi na qutux qeqalang lga,nanak 246 ngasal,kwara qu tayal maki squ qalang Talah ga 802 hi. qsahuy nya likuy ka kneril ga,

本鄉111年7月份戶數1997戶,人口數:男3,,316人,女2,878人,合計6,194人,但單一村落,崙埤村共有246戶,總人口數合計802人。

snhyan部落宗教[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

Kirsto Kyokay ru Tensukyo

基督教和天主教

qqyanux 經濟與特產[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

pira kawas wayal te pucing sqani ga, pinrkyasan na rhiyal ka qalang Talah,wal nha pmzyun na pinlongm baha hmswa ini ptnaq qu ryax na knloh squ te kilux na Taywan nanu yasa qu ini p’uti qu tbizran uziy. nanu yasa ggalan nha rhiyal ka qalang Talah musa pmzyun na pizyang puqing rnaw na pinbahuw qu qutux pinlong qani uziy. ana ga, musa skblaq na zyuwaw ga, hnasun magal qsya ru spqsya na pmhzyun na rhiyal ru ini kblaq mlahang squ cinhiyal.  

多年來山坡地(崙埤地區)被廣植檳榔樹,因產期與中南部地區不衝期,在市場供需上有調節作用,堪稱本地區農民另項經濟產業,惟超限利用及水土保持問題應依規定輔導改進。

kahul knita na syobay mita squ pqumah na qalang Talah ga, baha hmswa uraw nya ga,ubuyan uraw  ka mhibung ru trngil, ini kblaq msli ru mqhut na qysa qu uraw qani, nanu yasa qu pizyang blaq pmhyun squ kk’man ru pinbahuw ka  ini kzzik tmgamil ru baqun si ryax  bun wagi, me’a nqu 茶樹 ru qurip.

在農業經營型態上,因各地區地勢、氣候、土質差異的關係,崙埤、松羅、復興地區氣溫稍高,土壤為黃質粘土,保水力低,適宜種植淺根性、耐旱性之植物,如茶樹,蔬菜方面如生薑等。

kahul squ wal pinhtuw sazing kryanan qu pqmahan lga, baqun ta yasa qu te qutux piyang na zyuwaw ka musa rmuruw qu pinbahuw na qalang Talah, mwa na musa sklokah ru tleliq qu kinlhangan na ptbziran nqu pinbahaw na qalang ru ps’urux qutux gaga na kinlhangan,musa smsun ru smrzyut qu bziran na pinbahuw qalang, yasa qu pizyang na zyuwaw mtzyuwaw.     

從以上二區農業經營型態觀之,儼然成為本鄉農業發展之一大特色,如能加強輔導經營管理,建立產銷制度,對本鄉原住民之經濟發展及調解市場供需,必然扮演重要角色。

Tuqiy部落交通[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

powah tuqiy osa Girang Ray 7 Seng mzyup Mknibu/Knbwan, inringan na knyopan ga Girang Si,mkura tuqiy Ray 7 Seng lga tehuk qalang Talah ka maki squ sesyaw na buqun.ini ga aring Rato mkura qalang Talah ga,’ringan spowah squ tuqiy Ray 7 Seng mskura 天送埤 lga, hnasun sa hongu Atayal ru skura ‘llaw na tuqiy si shzyu mgluw tuqiy Ray 7 Seng lga, musa ktan tamas sa qalang Talah ru ptehuk qalang Talah la.

台北至宜蘭,過宜蘭橋右轉走堤防道路,接台七線右轉往太平山、梨山方向,見右方大同鄉地標右轉,續往前行即可抵達。

羅東往天送埤憲明國小右轉過泰雅大橋,見泰雅大橋右轉直行,見大同鄉地標左轉,續往前行即可抵達

wahan tbasaw mzwi部落觀光[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

maki qalang Talah ga,pyux qu ’san gmzwi na Okyay yan nqu te qutux ga, llyung Talah, inringan nya ga kahul squ ’bu Hagay. spqyanux kwara tayal maki te sqani.

te sazing ga hongu Atayal, pngya squ llyung Mknibu/Knbwan ru m’ubuy squ qalang Syanoh ru SanSin Go.

te cyugal ga, Ko’eng na qzimux: trang mklapaw qu phpha na qzimux ini ga Sakura lga, musa cingay qu Okyay mwah te sqani mita ru magal syasing.

te payat ga, pslyan smuran qeqaya ru spkita cinringan na tayal,musa pqbaqun Okyay zyuwaw ka gaga qnxan na Tayal ru yananu qu pinqzyuwan  squ qalang Talah.

一、九寮溪源自雪山山脈支流餵養紅土部落境內族人之生活及生態。

二、泰雅大橋連接三星與大同紅土及天送埤(橫跨著蘭陽溪)

三、櫻花公園座落在大同鄉公所前(每當櫻花季遊客絡繹不絕,帶動部落觀光之人潮)

四、泰雅生活館(提供在地之文史觀覽連結外地遊客了解大同鄉境內之文史以及新資訊)

rhzyal kki’an[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

tay mkraya’ na Kalan dalah hya’ ga Sqbwh. tay mkyahu’ na Kalan dalah hya’ ga Qba.

rekisi (歷史)[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

kayal (氣候)[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

kyokay (教會)[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

ssquliq pinlpgan (人口統計)[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

年份 kawas pinlpgan tay byacing na 4 kawas na 2016
人口 ssquliq pinlpgan 611 hi ku kwara s’uli tayan

ppqbaqan (教育)[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

pqwasan biru ’laqi’ cikuy (國民小學)[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

maki 1 pqwasan biru ’laqi’ cikuy.


pqwasan biru ’laqi’ mrkyas (國民中學)[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

tuqi ’san (交通)[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

basu (公車)[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

kisya’ glgan (鐵路)[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

spyangan na pinbahu (特產)[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

Ubuy qqmayh (農)[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]

kinhulan s’utu biru[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]