Laos
| Laos | |
.jpg)
| |
| kian | |
| |
| sintuqi squ kian | 17°58′N 102°36′E |
| kinbhci | 237,955 km2 |
| qalang | Vientiane |
| ke | |
| Lao
Hmong Khmu French | |
| Linpgan squliq | |
| 7,123,205 | |
| Pinqasan ryax nakoka | |
| 2 na tay mawpuw sazing byacing na qutux kawas | |
| sinnhen | |
| Cyorokay | 1.5% |
| Fucyaw | 66.0% |
| puqing nqu sinnhen | 30.7% |
| binah | 1.8% |
| ryax nqu kian | |
| UTC+7 | |
| pposa giqas nqu zyuwaw | |
| .la | |
Laos(寮國)
Zyuwaw nqu sraral[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]
Pinglen nqu babaw nqu mopuw mang kawas
Gleng nqu mopuw mang kawas. koka Lyaw ga rima cintqalang nqu squliq. kura ghyaq nqu Lyawko Annan rgyax na bling nqu Tanpalin kinhoyan nqu kahul sa rhyal na qeqaya linpgan kawas ga mpayat mang mtzyu kawas kinhoyan nqu misu squliq na bqni tunux nqu sabak. tehuk misu nqu ryax nqu Tunnanaya sraral ga ’llwan sabak nqu squliq. maki sa Lyawko kura ghyaq ’llwan nha qu gluw na sinblayan nqu qinnhan gaga na btunux na qeqaya. ziray nha ga hbzyaw nqu Kesins na ptmasoq. kinnta nqu sinbilang nqu kinbkisan ga. koka Lyaw ga Nogyo nqu pinbahuw ga syakay nha ga mhtuw sa konngyung tegleng te mpayat seng kawas. kinnita nha sa sinblang nqu ’blan na buqul. Lyawko maki sa glen qutux seng magal kbhul. mhtuw nqu qeqaya na Tungci na mtubu na syakay na ryax hhazi. gleng na mpitu kawas mhtuw baliq nqu qeqaya. maki sa bling ru sinbilang nqu ’blan na buqul na tska. spyang maki citman na Zwakwangskang b’nux gaga nqu hopa nqu btunux. pinsnhen nqu snbil na kki’an nqu mtbazi psplang nqu syakay. Koka nqu Lyaw spyang cintqalanh nqu squliq na Awco. mamaw nya lga qolang. squliq nqu Mon-Kawmyan. squliq nqu Mon-Kawmyan. kya koka Lyaw nyux p’srux llamu nqu sinbilan na kinbkisan. ana ga zyaw nqu kinbkisan qani ga ini pintehuk qu minnraw nha. nanu yasa cingay balayqu nyux nha ppkal. nanu yasa pintuliq nha Cenpusay na Zenla ru nyux maki misu nqu koka Yenan ka kura mkilux maki sa syaw na umi squliq Ze. minnaki sa Lyawko kura mkilux nqu qalang Zepasay psrux sa cintqalang nha. Zenla maki sa mtzyu kinmhgan. misu nqu Yunze te mkilux nqu rhyal ga qolang na. minnaki sa Zanpasay nqu Slitaupulo (Shrestapura) cinqalang. tehuk misu ga maki nqu Wapus ga cinbwanan nqu snbil nqu kinbkisan. mspat kinmhgan. Zenla mqqasu mqsya nqu Zenla ru rhyal nqu Zenla. Kska nqu rhyal Zenla ga koka nqu Lyaw na qalang spyang qsahuy nqu paras. kura ghyaq nqu Luzenna. rima maki qu qalang kmal ke na Tay. gluw nqu Nansawko. kya uzi squliq nqu Mon psrux kinbkisan nqu koka. yang Tawropanti, Haylipansay. Kahul mspat kinmhgan tehuk mopuw kinmhgan mtbyaq qu squliq nqu Tay Lyaw mincu. nanu yasa mngyutqolang nha qu squliq na koka Lyaw Monkawmen.
Tili/kian[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]
Lyawko ga maki Tungnanya nanak lha ga qalang cyux kya ska glbang qapah rhyal. yhyal nha ga mqalang sa Tayko, Yenana, Cinposay, Cungko, Menten ’mubuy. Wetu kinlabang maki sa kura ghyaq mopuw payat tu tehuk mpusal sazing tuna kska. Cintu nqu kinlabang nha ga. Tungcin qutux kbhul tehuk qutux kbhul ru mspat nqu kska. kinbhci nqu rhyal nha ga mpusal cyugal. mtzyu pgan spat mang pinfangkongli. inkyasan nya ga mqryuzyux ru mqhut. kahul ghyaq mkura mkilux. mqasu sa kraya Lyaw, ru teska Lyaw, te kyahu Lyaw cyugal qalang.
Inkyasan ki kayal[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]
rhyal nqu zik na koka Lyaw wiway rrgyax ru cipoq nqu rhyal nha. rgyax nha ga kihbci nha ga pkaki sa mspat pgan%[45]:1, Inkyasan nya ga taring htgan wagi kura bhaqan wagi ru mkilux ga mtgbang. llyung nqu Mekong taring kura ghyaq ru te mkilux mshzyu sa rhyal koka nqu kwara. spyang hopa nqu llyung syaw nqu umi ga kya qu cipoq nqu be’nux. koka nqu Lyaw qani ga cingay balay nqu qalang ga mqes nqu gong ga koka Tay ru koka Menten. kura mkilux ga llyung Wu ga qara nqu llyung nqu Mekong. te htgan wagi ga kya qu rgyax nqu Annan minstwahiq ki koka nq Yenan. te byaqan wagi ru kura ghyaq ga Lungpopang rgyax ru minstwahiq te byaqan wagi ru kura ghyaq ki Tay koka. kraya nqu Lyaw ga inkyasan nya ga wagiq. kya 「rgyax nqu Tungnanaya」sinllwa nha; Zwankwang wagiqnqu rgyax ga sllwan nha ma「b’bu nqu rgyax na koka Lyaw」, te mkilux nqu Pupiya rgyax kinwiqan nya ga sazing seng mspat kbhul mopuw mspat kongz spyang wagiq nqu b’bu koka. maki sa te mkilux nqu koka Lyaw ga Pulawan nqu wagiq rgyax. Kinnita qinsyugan gizit nqu kayal Kepen. koka nqu Lyaw byaqan wagi ru te mkilux ga gluw nqu kayal mkilux ru kzay ru mshoyeq pizyugan nqu kayal. kya qu qalang gamkilux nqu kayal. te htgan wagi ru kura ghyaq ga pszit kayal mkilux ru kzay ru mshoyeq pizyugan nqu kayal. cipoq balay nqu kayal ga umi na kayal. qutux kawas ga kinluxan nya ga mpusal payat~mpusal mtzyu. kinhbyuzyung balay qinlwaxan nya. mpatul kawas qani ga qinlwaxan nya pyang cipoq ga qutux seng sazing kbhul mzimal kongli1250. pyang hopa ga cyugal seng mpitu kbhul mzimal kongli. qinlwaxan nya qutux kawas ga sazing seng kongli. koka nqu Lyaw qani ga qinlwaxan nya qutux kawas ga mqeru pgan%mtqupu sa qwalax nqu pinzyugan kayal. qutux byacing qinlwaxan nya ga kahul mopuw sazing byacing ru tehuk sa qutux byacing pyang cipoq. babaw nya lga mluw sa byacing mngyut hopa la. tehuk sa mpitu ~mqeru byacing qinlwaxan nya ga spyang wagiq. babaw nya lga mngyut mhgut qu qinlwaxan nya la. qutux qutux qalang ga ini ptnaq qu kinhozaq nya. qutux kaw as ga hekin nqu kinhoyeq nya ga mpiyu pgan magal%—mspat pgan magal% baha hmswa ga gaga nha son mha Taw ken na puqing puniq ptyaqih squ kuki cingay balay nqu heloq mtquzi sa babaw nqu kayal. nanu yasa qutux qutux kawas ga cmhtuw mzimal tehuk qutux kbhul ryax ga mutuw mtngtung nqu kayal. Llyung nqu Mekong qalang nha ga krryax ktan qu tngtung nqu kayal pkaki qutux kbhul ryax.
minnaki nanak nqu kian[pinkbalay nqu minnran][smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]
koka Lyaw kura ghyaq pinqsyugan ga mtasyaq krryax na mkilux nqu qinlwaxan ru pinzyugal nqu behuy qinlwaxan. te mkilux ga hlahuy nqu qparung. qalang nqu ktkzay ru mhozyeq na kayal ’mukan nqu wagiq ru kkrat k’man. koka nqu Lyaw ga bbalaw ga kya qu ruma, qramay ru bway nqu cipoq nqu guqoh ru prakbhul nqu rang ru qhoniq na Zyungli; pinmuya nha ka yabung, qhoniq nqu Hwali hmit iyal. koka nqu Lyaw maki pbubu na qsinu pkaraw nqu qsinu ru baq maki rhyal ru maki sa qsyaq na qsinu ga kya hazi sazing kbhul. kya uzi mpitu kbhul nqu llamu qbhniq. ktan kryax nqu mbubu na qsinu ga Intu na kacing, bqanux, ngarux ru yungay; ktan krryax nqu pkaraw nqu qsinu ru baq maki rhyal ru maki sa qsyaq na qsinu gayang mquyang btunux na Lung, qbatung, ru mkaraw nqu kpazyus. Zo, kacing Si, Zkli llamu nqu minnki nanak na kacing, yungay ru qryuzyux qba nqu gluw nqu yungay obih pkpyut nqu qsinu. kawas qutux seng mqeru kbhul mqeru pgan cyugal. Koka nqu Lyaw qani ka kblazyu nha rhyal nha maki sa mpusal qutux% minnaki nanak nqu klhangan na rhyal. Koka nqu Lyaw nyux balay tlokah kmut qqhoniq ru hlahuy. ptyaqih qani ga pinbahuw nqu Tawken puqing puniq, ptbran nqu psplang, kinblayan nha renki ru qsaq, linpgan nqu squliq mkwagiq, minkahul binah nqu maki nanak nqu qsinu ru iyat qqhoniq ru nniqun na iyu ru ggalang nha na qeqaya lru. kawas qutux seng mqeru kbhul mqeru pagan sazing minkensa nqu sefu, rhyal nqu koka Lyaw ga kinhopa nya mukan nqu hlahuy ga mpatul mspat%kaws sazing seng mincyosa nha ga wayal mtzzik sa mpatul sazing%. Kinita nqu koka Lyaw mha ga. baha hmswa gakoka nqu Lyaw psrux sa renki ru kbalay qsya ru phmut nha kmut qhoniq. nanu yasa koka nqu Lyaw pinmukan nqu hlahuy ga wayal mngyut mbyaq tehuk sa mtzyul magal%. pinkekaq nqu Linhkong minkyalun nha ma: 「lmahang squliq nqu Lyaw minch linhoyan nqu koka na minkaki nanak na kian ru blequn kmahang minnaki nanak nqu qinnxan na rhyal. qani ga pshriq sa psqinut nqu psplang ru pkwagiq nqu qinnxan. 」si pinhmut kmut qqhoniq ptyaqih balay. kinnta nha sa linhoyan nqu lmahang nqu linpgan ga. qutux qutux kawas ga mzimal mang lifangkongz wayal kutan nqu squli nqu hetay na kokaYenana kwara koba nqu ppkut qhoniq ga wayal nha posun koka Yenana twangan nha kbalay. Koka nqu Lyaw qani ga maki sa llyung na Mekong kinbalay nha ka ppowah renki na qsya ga maras sa ptyaqih squ minnaki nqu nanak na qinnxan. kawas sazing seng ru mopuw sazing taring kbalay Sayewuli na Renki ru qsya nanu yasa cingay balay lmahang squ qinnxan squliq na hantay. Kinnita nha sa Inko《mtbuci na sinbung》na kensa ga. lmahang nqu linhoyan ga kmal mha kinbalay nha ka ppowah renki na qsya ga musa ptyaqih sa mtzyu seng mang squliq nqu qinnxan. te kyahuw nqu llyung na Mekong musa ptyaqih sa koka Yenan ru koka Menten0sazing koka qani uzi gakekaq nha ga hantay uzi. llyung na Mekong Weyunghwe ptke mha: 「 (Sayewuli nqu Renki ru qsyana cimtman) aring puqing gaptyaqih qu Renki ru qsya nqu Mekonh llungminnaki nanak ru pkhtgan nqu qsya ru llamu na kinblaq」[79]. Awco Roinkokc piqtaqan na squliq Mirltunga·Twspan (Milton Osborne) sllwa ma: 「babaw nya ga llyung nqu Mekongiyat qqulih nqu kian ru pinbahuw nyq kpwagiq nqu qinnxan. nyuxnaki sa kyahuw nqu Cunko hopa na llyun. babaw nya ga musa yang ungat nanau zyuaw na cipoq nqu langu.
Psmsun zyuwawa nqu psplang[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]
Lyaw koka qani ga mqzinyut balay. Linhkong napispung nha ma pyangmtrroq nqumkwagiq nqu koka na te qutux maki sa kawas sazing seng ru mopuw spat ga pihtuw son maha psplang nha maki sa Tungnanya ga maki sa tpcing sa te sazing. pyang galang nha psplang ga Nogya nqu pinbahuw. koba nqu puging ga mkzay. mknhway qu pintzyaw nha. babaw psrux qu squliq nqu mincu linhoyan nqu koka. mintxal aki msqutux inlungan nha kekaq ptzyaw nqu psplanq. babaw nqu kawas qutux seng mqeru kbhu. mtgyut l mspat mtzyu nqupinzyugang na mtgih sa picyugan lga sefu nyux lmahang mhut kwara la. kura sa maki mtbazi nqu psplang nqu mimaw na pintzyaw la. nanu maki sa pspung sa pila, pspung sa psplang, Nogyo nqu pspuna, lmahang koba nqu pspung. taring nha blequn my kwara nqu pinspung nha. mintxal ga yaqih qu pinspngan nha yasa skyasa kya na ru Tungnanaya nqu pintyaqih nqu Cinzung. nanu yasa Lyaw na koka qani ga ini nha thozi son maha psplang nqu zyuwaw qani ga. babaw nqu mzyup sa mpusal qutux kinmhgan. koka Lyaw qani ga cingay squliq qani mwah psplang ru tmwang cinbwanan nqu linhoyan na psplang ru koci prraw nqu linhoyan. Nanu yasa mthelaw mkwagiq qu psplang nha la. maki sa kawas sazing seng ru mopuw qutux tehuk sazing seng ru mopuw magal kaws koka nqu Lyaw qani ga te mpitu nqu magal kawas nqu kekaq. koka nqu Lyaw na GDP qutux kawas mkwagiq tehuk mpitu.mqeru% kawas sazing seng ru mopuw spat. Lyaw ko nqu GDP kinwiqan nha balay ga mtayu.magal%. maki sa babaw nqu cinbwanan ga binkgan qu lalu nha ga te mopuw mtzyu, linpgan nqu qutux squliq gaGDP wayal hminas koka nqu bih nha ka koka Yenana
Laos (寮國) hya’ ga cyux maki’ tay 18 00 N, 105 00 E na Aziya’ syuw.
kwara’ kinghciyan niya’ 236,800 sq km (maki’ tay 84ginkgan kin wahci’)
(kinwhci’ niya’ ga 230,800 sq km, kinwhci’ na lawsayan wsilung hya’ ga 6,000 sq km)
Kinkhmayan kwara’ squliq hya’ ga 7,019,073.
Pinbcyan naha’ sni’ naha’ rhzyal hya’ iy pqmahun hya’ ga 10.60%, lhlahuy hya’ ga 67.90%, sni’ naha’ sa pptzyuwaw sa bzinah hya’ ga 21.50%.
spzyang qalang na Kokka’ (首都)[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]
spzyang naha’ krahu’ qalang hya’ ga Vientiane.
snyan kinramat inlungan na Kokka’ (國家紀念日)[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]
snyan kinramat inlungan na Kokka’ hya’ ga 2 na tay mawpuw sazing byacing na qutux kawas.
mrhuw Kokka’ (國家元首)[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]
mrhuw Kokka’ ta’ misuw hya’ ga Bounnhang Vorachith, aring ryax 22 squ byacing tay 1 sa kawas 2016 lga, musa’ spazyang balay ms’rux kya la.