Smyus 感恩祭

泰雅族 歲時祭儀

trang ryax smyus nasa ga mziboq sasan phapuy mami trakis ru tmapaq hekil tmahok qsinuw sbun abaw lihang, kwara smabu qani ga si ki mlikuy mtzywaw. kmal qu bnkis mha: nyux ta musa smqas pngsa ta utux kayal ru bnkis ta, uwah ru sbaw ta qu rpi qani, hekil ga qutux hi sazing snbwan, hi qsinuw ga qutux hi qutux snwan, kura te tanux qu plquy abaw nya, baha hmswa plquy abaw qasa ga wiwal squ qutux mtasaw ru shiyu na inlungan, qasa ga spngsa ta utux ru bnkis ta, qutux uzi ga plquy abaw ga ki’ an bukil hebax, sbun kya nniqan lga qm’ yu ru k’ usun maniq na bnkis la. nanu yasa s’agal nha tasyaq ru hyuci abaw qasa smabu. qutux qutux blihul ga siy tbuci smabu, cingay qu kinbahan nya ga pzyux qu sinbwan nya uzi , sktan na wayay tnahok, ini ga abaw saping, ’ san nha sm’ ung qara qhuniq, squziy kya qu snabu nha hekil ru hi qsinuw, nyux smabu ga kmal qu bnkis muci: misu qani ga nyux sami smqqas smhuway utux, kwara utux lkotas lk’ aki uwah plaw maniq ki, soqun nha qmuzi kwara la.

       感恩祭當天一大早，婦女們先將祭物蒸熟搗成小米糕，獵得獸肉煮熟剁碎，男子將小米糕和獸肉用野桐的葉子包裹，有一位長者說道：我們要做感恩祭了，大家一起來包裹祭物，小米糕每人包二個、獸肉每人包一個，野桐葉包裹祭品時，白色葉面向外，綠色葉面向內，因為在祖先的規範當中，白色代表純潔與正直的心，表示要將純潔與正直的心獻給祖先，另外，還有一個說法是白色的葉面長細毛，若將食物包裹在上面會被沾染，祖先就不會來食用。在包裹祭品的時候，是按各戶的人數包，人數越多祭品就越多，男子們在包裹祭品的時候，有一個長者說：此時，我們歡喜獻上新榖，感謝神與祖靈的庇佑，所有的祖先一起來分享吧！之後男子們一一將祭品懸掛在祭樹上。

aring slwan qu kayal lga, piyang balay na bnkis qu phangan nya qu qara qhuniq, kwara llaqi mlikuy  si tbuci mpanga tokan syan nha ngahi ru sehu,’san nha pngsa uzi, musa kura llingay ngasal, siy kkayal pinhknyan mha: utux krahu kwara lkotas k’aki mama yata ana mbuloq mpika, nyux myan tkuyan pinbahuw qsinuw huway na utux, uwah maniq kwara, tehok kya lga mlawa lozi ru hzyan qwaw ru phngu kya qu qara qhuniq qasa, thwiru mstopaw qzinah hmwaw kmal muci: habun bzyok! habun ngarux ! masoq lga ptmon sazing qhzi ru mwah ngasal la.

祭儀當日天剛破曉，主祭者扛起祭樹，帶領所有男丁，大家各自揹負裝滿地瓜、芋頭等的背袋，沿路上主祭者邊走邊講：『所有的先祖、祖父母、伯叔父母、兄弟姐妹或踄腳的瞎眼的我們蒙神靈的恩惠，農作物和獵物都豐收，邀請你們來吃。』到達之後又再次呼喊，並朝向日出之處挿立祭樹並獻酒，祭團們就在祭樹周圍奔跑，大聲喊著〝刺山豬、刺熊〞約重複三次後即完成感恩祭的儀式。

ini ptnaq kwara gaga qutux qutux qalang, kruma ga qutux ngasal nanak kbalay gaga, kruma uzi ga qutux qumi pcqun kbalay gaga. kya qalang rgyax hiya ga, ini nha rasi ngasal qhuniq qara qasa , lmom nha smabu qu rpi qasa ru  skangi nha lingay ngasal qu qhuniq qasa , trang musa kbalay gaga lga rasun kwara snabu qasa ’san qmuzi qara qhuniq qasa, rpi qasa ga, ini nha hmci qmuzi skura nha thngan wagi ru ’byaqan wagi qmuzi, baha hmswa nuya ta qani ga skahul squ wagi kwara mhtu wagi lga, mhoyaw prkyas kwara pinbahuw, bzyaq wagi lga mhngaw ta kwara, ana ga gbyan qasa ga baq mskyas uzi. skahul nha qani mnglung kwara gaga qani.

每一個部落進行的方式都不太相同，有的是一個家各自進行，有的是四、五個家(即家族) ，甚至是十個家族一起進行。在後山群的部落進行感恩祭時，不會將祭樹帶到家裡，他們會事先在離家不遠的地方找到祭樹，預先將祭品包裹好，到進行儀式時，男子們就會將祭品帶到祭樹那裡，朝東西兩個方向掛祭品，因為所有的農作物必須得到陽光的照射才能生長，太陽下山後，更是農作物生長的最好時機。

suqun kbalay kwara smyus qani lga, puyun qu nqya qasa la, san nanu phapuy qu trakis qani ga qrqun qu qsya obeh qleh lga, s’agal qebuw gun gun gun san p’imaw siy ktay qleh qu qsya nya lga, siy laxi kya ha. mha ni tgaga maniq lga, galun qu mami trakis sqamas squ cyugal kakay hka nanu sga babaw nya ga musa t’aring sqani qu kwara qnxan hozyay rmanga llaqi, pucing nya lga skyun qu mami trakis, swayaw cikuy balay na laqi qasa pqs’un pqaniq, nanu sga maki qu kinbahan ta lma. maniq qu laqi qasa lga kmayal qu bnkis muci: bcyaq la laqi! Baziy muci yasa maniq kwara qutux ngasal la, ana ga ini plaw maniq qu binah na lpyung hiya.

回到家裡之後各戶開始煮新穀時，新穀的煮法必須要等水開始沸騰前，拿一枝木飯瓢，不斷的將小米攪和，一直到鍋中的水逐漸乾掉，就先放置一邊。等到要進行「試吃新米」的儀式前，家中長者會將鍋中煮好的新米塗到爐灶的三個腳架，從今以後我可以餵飽我的孩子及家庭，然後將小米盛起由最年少之男子先食用，稱為「試新米」之意，表示「傳承」之意，之後長者又說：孩子們！請用！家人就一起食用，但禁止讓外人食用。

sraral ga qutux supeh nanak nniqun siy tlingay supeh kwara qutux ngasal maniq, yasa cyux su tman ga yasa qu niqun su ini hmut musa lmapa a’tu niqun squliq, ana ga bnkis ru mlikuy ga ini pqnaniq qzihah sbiq nha llaqi ru kneril qu nniqun. yasa bqni ru thay qasa nniqun nha, yasa mlikuy balay pi. masoq kbalay gaga lga plaw maniq ru spzinah mcisal mpluw myugi ru mqwas  kya sazing ini ga cyugal ryax, babaw nya smyus lga siy tbuci hmakut pinbahuw skun zzik khu ru mhngaw la.

       早期家中只有一個大菜鍋，家人會圍著大鍋子一起吃飯，如果坐在什麼位置上，就必須吃前面的菜餚，不能隨意去吃別人的份，泰雅族的老人和男子，會將蛋白質較多的肉類拿給孩子或女子吃，他們只吃剩餘的菜餚和不易咬動的骨頭，這就是真正的泰雅男子。祭儀結束之後，大家一起分享，相互聊天、跳舞、唱歌二天或三天，之後各戶將農作物搬至穀倉存放。