inkyassn gong ru llyung

Minkahul squw Wikipidia

mita syax na wagi, mangay qaya mtasaw thuyay ta mqyanux la! ke qani ga, sinbilan hmali na bnkis ta. syax na wagi ga, puqing na sqyanux ta. mha ni m’uraw qu qsya lga, iyat ta thuyay mqyanux. sazing ke qani ga, ’mubuy squ qnxan ta.

bnkis ta sraral ga skahul yatux na llyung si gluw squ hbun tmqalang, nanu yasa qsya qani qu ini nha balay pshriqiy. aring squ rgyax yatux tehuk squ kyahu ini ptnaq kwara inkyasan nya, yan nqu phquyaw cikay ru mtuki cikay tuqiy qsya ga maki qu tgliq, bsbas, uruw. yan nqu kyahu hiya lga labang cikay qu tuqiy nya, yasa maki qu pitung, llyung ini ga nnaqiy.  

suruw nya lga anay maku skayal cikay ita maki sa llyung Pyasan llingay nya kwara nqu gong qaniy, san nha nanu smlalu kwara.

一、hbun

  hbun qani hiya ga hbwanan na qsya muci ke Tayal. miyan nqu hbun Squmi ga gong Quruw msqun tehuk squ llyung Minturu, hbun Squmi maki sa syaw na gong Quruw sraral ha, wal mukan sbehuy kwara rhiyal nha ru misuw lga cyux maki sa qalang Knyopan, kyopan paris sraral ma.

二、llyung

  llyung hiya ga kahul te yatux wagiq na rgyax, mbiyaq ru m’llyung, pucing nya ga musa mzyup squ bsilung(umi). yan nqu aring qalang Zihing ru qalang Balung tehuk qalang Qwilan kwara qani ga llyung Kgogan son nha. aring qalang Sbunaw tehuk squ lingay na Sekimong lga llyung Msbtunux son nha, pucing nya lga miyup sa bsilung(umi).

三、gong

  gong ga cikuy cikay qu gong hiya, maki squ uruw rgyax, khul squ uruw ru mwah hmbul squ llyung. Tayal hiya ga blaq nha balay musa tmqulih gong smi sguyu kmzyap kbolung, kruma ga klhangan na qalang uzi. yan Pyasan hiya ga qutux qutux lingay qalang cyux ki’an gong kwara, yan gong Qrahuw, gong Boliq wiway hopa cikay sa, yan gong Kobu ini ga gong Muhing hiya ga ’tung ru cipok.

四、uruw

  uruw hiya ga, sazing rgysx ga rziq nya qasa ga yasa san mha uruw. uruw qani ga blaq balay galan s’utan qsya, llyung Kgogan qani ga cyugal qu sin’utan na bnakiy, sin’utan bnaqiy Balung ga wal horun behuy trang 96 kawas te mqeru byacing, misuw qani lga s’utan qsya Eka ru s’utan bnaqiy Gihing sazing qani msthay la.

五、qwang

  qwang qani hiya ga,te yatux balay na rgyax msboq kya qu qsya ru m’gong, yasa qu son nha “qwang”. nanu aring qwang qani mwah te kyahu lga yasa qu gong la. yan nqu aring squ rgyax Taman ru rgyax Snaliq msboq msli qu qsya nya ru m’gong, qani lga qwang qlcing son nha. swa nha son qwang qlcing ga, Gipun sraral ga tmutu qhuniq ru pglu nha gong hmuluy rasun nha te kyahu, raral ga ini baqi mpanga ungat tuqiy nya ru.

六、sbqiy

  sbqiy hiya ga puqing hbk’an na qsya. yan nqu kyahu cikay na rgyax Mawan cyux kya qutux sbqiy rhiyal Toraw son nha, maki squ syaw cikay na qalang Qwilan, tehuk gong Maqaw biyaq llyung kgogan, sbqiy qani ga cyux galan qsya na qalang Qwilan.

七、qryum

qryum hiya ga kahul squ rsnat msboq mhtuw qu qsya yasa san qryum. hiyal Hbun ga maki qryum nya, yasa skbalay nha slaq muhi pagay kya Tayal srasal, misuw qani lga wal nha laxan kwara slaq nha la, ana ga cyux qu qryum nya hiya na, ini pskyut qu qsya nya. kruma ga yasa qucyux nha qyatan qulih.

八、tgliq /cicis

  tgliq hiya ga, pg’yax qu rsnat, ki’an gong ru kahul te kraya mhutaw qu qsya, yasa san mha tgliq. yan nqu tgliq Ulay, tgliq na Gogan. cicis hiya ga, maki squ uruw kahul te rsnat ini ga cipoq nqu gong, iwan nyux tmicis. ana ga cipoq qu qsya nya, ini kiyan tgliq, kruma ga tmicis squ tuqi wahan squliq, yasa san mha cicis.

九、bsilung

bsilung hiya ga, zzik glabang mssu’ut ru msli kya qu qsya, bsilung qaniy ga maki squ te hgil ini ga wagiq ru si ptxal rroq qu hiyal nya, yaba qu qsya lga nyutun nya kmihuy ru smlangu qu rhiyal qasa la,nanu mbiyaq sqaniy qsya lga m’silung, yan nasa ga bsilung san ta kmayal. baha hmswa bsilung qaniy ga glabang ru zzik, qsahuy nya ga cyux ‘twan byaba na btunux m’qqahuy. llyung Gawgan qaniy ga ubuy yaba na llyung, pyux balay bsilung nya. bslung qaniy ga blaq balay wahan msli na qqulih, ru tenux balay qulih nya,wiwal piyang balay na ngasal nha. sraral ini kblaziy sin’utan qsya n_ga, yan qaniy na bsilung ga blaq balay wahan maki na tlaqiy.

十、hkuy (

  hkuy hiya ga, qsya wal hmkuy qu tuqi nya yasa san mha hkuy. yan nqu maki te qalang Bilus ga, “hkuy Bilus” san nya.

十一、puqing qsya

 Tayal raral ga ini huluy qsya zik ngasal, hmuluy qsya zik ngasal mga psaniq ma, baha hmswa ga wahan na mqu ini ga qpatung, kr’usun nha qu qpatung mwah qwa qwa ska ngasal psaniq mgaw.

qutux uzi ga Tayal ga maki sa ibaw rgyax ini si kaki syaw na gong, nanu yasa qu musa mebun qsya, qsya niqun bulun nha. mima hi ru mahoq ga musa mima ru mahoq sa gong. mwah qu Kmukan ru Gipun, baq cikay gaga qnxan na kahul suruw bsiling lga, psulung hmuluy qsya uzi la. wali kya takan sraral rwa, ruma qu pbuyun nha musa hmuluy qsya beh sbqiy ini ga ggong, spyangun nha magal ga beh sbqiy, baha hmwas maki te wagiq qu sbqiy hiya.

hmuluy qsya qani ga miyan nqu gong ini ga sbqiy, musa hkangi squ mqhut qasa, mqhut qasa ga tgryut kya qu qsya, yasa qutux tuqi nqu qsya qasa, ru ini kpyut uzi. mha na magal su ska gong ini ga labang ga, hopa qu qwalax hopa qsya lga ’myuw qu tuqiy na qsya la. nanu Tayal ga si gwayaw squ qutux ru mqhut na tuqiy qasa, yasa qu galan nha qsya, nanu yasa san puqing qsya.

十二、bbtunux

  gong ini ga llyung horun qsya lga msli qu bbtunux, gong ini ga llyung giway btunux kwara, yasa san mha bbtunux. yan nqu raral ini kblazi na qu sin’utan qsya Sekimon n_ga, kahul gong Sbunaw kyahu nya hmbun squ llyung Kgogan, n_gyut labang qu llyung siy tehuk hkuy Bilus, llyung qani ga tgiway yaba na bbtunux kwara, yasa sllwan mha Msbtunux qu llyung qani, imi nya ga cingay btunux nya.

十三、sbas/mtrayas

  sbas qnai ga qsya tmora miray plqwi qsya qasa san mha sbas, pqhuyaw ru wal helaw balay qu qsya qasa ga yasa san mha mtrayas. sbas qutux ke qani ga, kuna kahul sa hng-yang na qsya bas bas mha hngya’an nya, yasa san Tayal sbas. tmrayas qutux ke qani ga, puqing na ke ga kahul sa ktan ta qsya cyux wiwal mkrayas mtora mqluy, yasa san Tayal mha tmrayas qsya.

十四、llyung minturu

  llyung minturu qani san Tayal ga, wiwal nqu pinspung nqu ke, baha hmwas wal m’turu qu qsya hopa ru wal msli lga wal m’turu pquyaw kura te hugan, yasa san llyung minturu. nanu ita qutux llyung qani ga aring squ Knazi ru tehuk squ hogan Cyama, kwara qani ga llyung minturu son nha uziy.

十五、qara

qara qani hiya ga, yan nqu llyung ini ga rgyax wal mpgagay ini ga wal skan nqu rhiyal, pgagay qasa yasa san mha qara. ini kblaziy na sin’utan qsya Sekimong qani ga, maki qutux qalang Tayal tunux Qara san nha, trang tehuk kya qu qsysa ru mqara kya qu qsya nya la, nanu qalang qasa lga sllwan na Tayal mha tunux Qara.

十六、bnaqiy

  bnaqiy hiya ga hnon nqu qsya kahul rgyax, bbtunux msgegay lga m’naqiy la, msli syaw llyung lga yasa san bnaqiy.

十七、uruw /uruw cipok /uruw hopa

  uruw hiya ga, yo na sazing rgyax wal m’qqwang yasa san uruw. yan nqu uruw na Eka, gwagiq balay qu yo na sazing rgyax, nanu zzik balay qu uruw nya, blaq balay ngayan na squliq aring te hugan.

十八、suruw bsilung

  suruw bsilung qutux ke qani ga, squliq ka iyat minaki squ rhiyal Taywan qani, baha hmswa ita Tayal sraral ga, si ta ita nanak nyux maki sa rhiyal Taywan qani, nanu yasa squliq iyat tayal kahul sa te binah mwah Taywan lga, kahul suruw bsilung san nha la.