qalang K'babaw/ 庫巴博部落

mwani qalang ro cyan te inu 部落概況與位置

qalang cyunga naha ga maki cqa iyil llyung Hpingpe, hbun ki llyung Moheng, qutux seng saying qbhul meta knbaqwiq nya. ryaniq kensat maki ryax klhangan Ipun ga skahul iyik qalang K’bawbaw qani hminas, skura htgan wagi kya ga ski qalang Lyuhing, skura byaqan wagi kya ga ski qalang Kinyang. cka qalang K’babaw cyunga ga maki gako Ipun ro syan naha tyaba patus, mwani ga maki na knnalay naha ki’an mktlyum ro 司令台qaca, maki cqa gako naha. ro maki qalang naha ga srwa’an naha hag ana ryaniq qsya. hasisyo na K’babaw cyunga ga tnmuyax maki cqa muyax Tayal cyunga, ski qutux seng qesu kbhul mpusal mtuyu kawas cquliq Ipun ga srwa’an naha qparung musa tnmuyax xqayus na hasisyo, ro mwani ga uka ana qutux tnmuyax qhuniq cyunga, mwani ga sthay nanaq tyaba na haga. ro mwani hiya ga qabax cquliq naha wayal mqyanux cqa qalang Nan’aw la. qalang Nan’aw hiya ga hminas Tyaba na qalang maki cqa llyung Klesan. ccquliq naha ga hminas piyux uyi maki cqa llyung Klesan. qabax cpiyang na kblayan ga maki cqa qalang Nan’aw qani. pinaray nya qalang Nan’aw mblaq ro tpila.

舊社位於和平溪北溪左岸，與莫很溪交匯處，海拔約1200公尺。日治時期的警備道路從部落下方穿過，東通流興社，西通金洋社。庫巴博社內曾設有蕃童教育所和砲臺，至今仍可見校內的操場、司令台，以及部落內用疊石築成的排水溝。庫巴博駐在所早期是以泰雅族傳統家屋作為官署，昭和元年（1926年）日本人改用檜木新建駐在所，然而現今已無法見到任何木構建築遺跡，只剩下基座的大型疊石。目前人都以遷徙至南澳村。南澳村為南澳鄉最大的村落，也是鄉內人口數排第一，為南澳市中心都設在本村，帶給南澳村繁榮與進步。

cinllwan lalu qalang 地名由來

ke “Bbu ini ga Bawbaw” imi nya ga “blaq r’anan na ki’an maki cqa b’nux rgyax”, mica qa si ta baqun maha rnkyasan na qalang qani.

「Bbu」在泰雅語中為「山嶺上平台視野展望良好的地方」，由此可知此社所在的地形。

pinqyugan qalang 部落遷徙

pinhknyan naha ga knahul Pinsbkan (Nanto geng llyung Plngawan), ro hminas hbun, ro ski Sbuluq, b’bu, Towpuk, hbun Kulu, Hkawan ro Kb’bu (bawiq llyung Hpinpe qalang cyunga)… ro puqing lga si mqyanux cqa qalang Kb’bu la. maki cka ryax klhangan Ipun ga, syunin Nan’aw lalu nya ga 壹歧武二ro hasisyo Kinyang qutux cquliq pcpung rp rmurux ryaniq pinhkyan qani. sqrux naha cquliq qalang Kbabaw, qalang Klumwan, qalang Gongo (cquliq qalang qani ga skahul qalang B’bu kaykay ro qalang kngyan), tyugan qalang qani msqun musa qalang Nan’aw mwani.

遷移路線自 Pinsbkan（南投縣仁愛鄉發祥村瑞岩部落）開始，經過 hbun，陸續遷至 Sbuluq、b’bu、Towpuk、hbun Kulu、Hkawan 和 Kb’bu（和平北溪上游舊社）等地，最終定居於 Kb’bu。在日治時期，南澳分室主任壹岐武二與金洋駐在所警部補渡邊數衛策劃並推動此遷徙，勸誘 Kbabaw（庫巴博）、Klumwan（克魯模安）、Gongo（ゴンゴ，公果社，由 B’bu Keykey 和 Kngyan 族人組成）三個部落集體遷入今南澳村。

tayal qa nyan qalang Kbabaw mwani 人口概況

qalang K’babaw qutux kbhul mpux spat qabax cquliq naha, ro hbku ski mpux payat kawas na laqi mrkyas ga qutux kbhul qabax cquliq ga maki mpux magan cquliq nya, ro mpux magan mpux magan kawas na klokah hayi na cquliq ga qutux kbhul qabax cquliq ga maki miman spat cquliq nya, ro miman magan kawas na yutas yaki, qutux kbhul qabax cquliq ga maki mpusal spat cquliq nya. ro tayux kahul cqenu minrok naha hiya ga, cquliq Tayal qutux kbhul qabax cquliq ga maki mqesu pgan tuyu cquliq nya, ro cquliq Truku ga qutux kbhul qabax cquliq ga maki payat cquliq nya.

庫巴博部落總人口數約為118人，其中0至14歲的青少年占13.55%，15至54歲的中壯年人口占58.46%，而55歲以上的老年人口占27.99%。在族群分布方面，泰雅族居民占比達到95.76%，而太魯閣族群則占4.24%。

snhyan 部落宗教

qalang K’bawbaw hiya ga snhyan naha utux Tayal, ro maki gaga cmyus uyi. snhe naha maha baq maray mblaq na qnxan ro kmloh, mwani ga maki cikay cquliq musa Tensinkyo ini ga Kiristo kyokay, maki uyi cquliq snhe utux Kahat.

庫巴博部落主要信仰傳統的泰雅族神靈，並進行相應的祭祀儀式。部落成員深信神靈的庇佑能帶來豐收和平安，目前也有些許族人會去天主教會或是基督教會，也有一些族人在佛教。

qqyanux 經濟與特產

qalang Nan’aw hiya ga cpiyang tyaba na qalang maki llyung Klesan, ki’an kya piyux cpiyang calay na kblayan sexu. pisan gokosyo, rayhyokyo, pnqwasan biru Klesan, esyoso, hasisyo, lnhoyan mtiyaw yaw rengki ro Linbukyo na Klesan. qabax kblayan naha qani ga pinnaray nya qalang Nan’aw mblaq pbhuyax ro tpila.

南澳村是南澳鄉最大的村落，集中了多個重要的公家機關，如鄉公所、代表會、南澳國高中、衛生所、分駐所、電力公司和林務局南澳管理處等，為村落帶來了繁榮和發展。

ryaniq 部落交通

glux su kisya ga: thuyay glux kisya ro ski eki Nan’aw lga pbiyaq.

quyit haya: muyut su haya ga thuyay skahul ryaniq Tay Cyo geng ro ptehok su Nanaw la.

鐵路：可搭乘火車至南澳站下車

開車：可經由台9線抵達南澳

cnsalan qalang 部落景點

Yikang na Nan’aw

Yikang na Nan’aw hiya ga tgaring qutux seng qesu kbhul qesu pgan tyugan kawas kbalay, knalay naha nan, pe khtuy tora na bcilung, lingay bbcilung nya ga piyux calay qulih nya, blaq mnep ro tmqulih calay cqani hiya.

南澳漁港

南澳漁港於1993年開工，建有南、北防波堤和300公尺的碼頭，周圍海域資源豐富，是釣魚和漁獲豐富的地點之一。

ryaniq Cawyang

ryaniq kokak cqa Klesan Cawyang maki blaq ktalan na rgyax ro bcilung qani hiya. saying kiro pitu kbhul meta qabax knroyux nya. ro hmkangi ga akya qutux tmucing ro miman cpung. ryaniq qani ga maki payat syakaw r’ranan. thuyay tayux Taypinyang ro Yukang na Nan’aw. ryax hoqan abax ini ga qmisan ga thuyay tayux qmayah ocya, ro ryax tyugan ini ga payat byaling ga maki umi qnhyun thuyay lmamux ro maniq.

朝陽步道

南澳朝陽國家步道結合山海景色，全長約2.7公里，步行約需1.5小時。步道上有4個觀景台，可欣賞太平洋與南澳漁港。秋冬季可見大頭茶林，3、4月則有野生楊梅可採食。

qqhuniq rgyax

qqhuniq rgyax Nan’aw hiya cyunga ga qmayah naye rknus, mwani ga pnnuya naha sayig kbhul mpux qutux llamu na kk’man na Taywang, maki uyi pssyokay, pstayux maha kk’man Tayal. mha ni piyux cquliq musa na lnhoyan ga thuyay lama rengwa maha smoya su pkrax na pssyokay yaw. ro ki’an ktalan hiya ga nanaq te qutux ryax na hngawan ski te magan ryax na hngawan nya mawah.  

原生樹木園

南澳原生樹林園原是林務局南澳工作站孕育樟樹的苗圃，近年栽植211種的台灣本土植物，以創新互動式的解說設計相當有趣，在此也可觀察泰雅族的民族植物。參訪樹木園可順道參觀室內展覽館，團體可預約解說服務，認識森林的生態，但室內展場僅平日開放