qalang Qara /卡拉部落

mwani misuw qalang ru cyux te inu 部落概況與位置

Qalang Qara qani ga cyux maki sa kyahu na rgyax snagan ru rgyax R’ ra , puyu na ‘bu Balung. cyux maki babaw na gong Qara.

卡拉部落位於Snagan和R’ ra的下方，在卡拉溪的上方。

sinllwan lalu qalang 地名由來

musa ta Qara ga sazing qu quqiy nya, qutux ga musa Rziq, qutux ga musa Tayax, mpgagay kya yasa qu son nha Qara la.

要通往Qara部落的路上，有二條路，一條是通往Rziq，一條是通往Tayax，因在二條路在此處岔開，便以Qara(分岔)來命名。

傳統領域及傳統獵場

rhiyal na Mktayax ga te qutux ga Karaw, te sazing ga Tayal, te cyugal ga Kayu. rhiyal na Rziq hiya ga te qutux hiya ga Karaw, te sazing hiya ga Rziq, te cyugal hiya ga Tlwan, qyunam nha mkura sa rgyax R’ra ru Tranan.

Mktayax部落的傳統領域有三個，第一個是Karaw，第二個是Tayal，第三個是Kayu。Rziq的傳統領域有三個，第一個是Karaw，第二個是Rziq，第三個是Tlwan。他們的獵場有R’ra(拉拉山)和Tranan(德拉楠)

部落歷史

pinnongan pinqzyuwan ke na bnkis sraral ga, Mktayax ga minkahul Tbulan, kraya na gong Qwayux. Tbulan qani qu inrngan Ktayax. bnkis nha ga Tahul qu lalu nya, kahul rhiyal qani lga musa karaw mkrziq ga minkahul Tkasan qu bnkis nha, mwah maki beh Karaw qani uziy. sraral Tayax ru Rziq mwah qalang ’bu Balang, twahek qu tuqiy ru siki krayas squ gong Qara. laqi mwah mqwas biru ga mhkangi tuqiy cipok, m’ uy balay! Ibaw qani ga wiway slaq, ingat qalang nya ru squliq nya. babaw nya lga K’ibaw ga mwah csobeh pqwasan biru kahul kya mwah maki ’bu Balung. Balung tzyul pgan qutux kawas lga, Mktayax ki Mkrziq ga mwah maki te Ibaw qani la. nanu yasa qalang Qara son nha la.

聽以前的長輩說Mktayax是來自Tbulan，在Qwayux 溪的上方，Tbulan 來自Ktayax，他們的祖先是Tahul，從Tbulan爬到Mkrziq，他們的祖先來自於Tkasan居住在Karaw附近。以前Tayax部落和Rziq部落要來上巴陵部落，路程很遠必須要越過卡拉溪。孩子要到學校念書時會從小路走非常辛苦! Ibaw部落都是稻田，沒有部落和族人居住，之後K’ibaw的族人就陸續來到上巴陵居住了，一直到31年，Mktayax和 Mkrziq的族人就遷移到K’ibaw部落，就是現在的卡拉部落。

maki Balung qu kansisyo na Zipun, m’ra squ Xikaki, maki qutux ryax lga mhotaw babaw na Tayax mtlom la, squliq na Tayax qu mnwah mpanga, rasun hasisyo na Balung, babaw nya lga wal nha rasun te hogan la.

以前日本的派出所在上巴陵，眺望觀察Xikaki部落的動向，有一天掉到Tayax部落的上方，並且燒了起來，Tayax的族人去背回來，帶到上巴陵的派出所，之後就帶到都市去了。

pinqzyuwan  nqu zywaw qalang 部落故事

qalang Rziq qani ga sazing hi musa mlata llingay na ryax na R’ ra tbuci smi rusa. tehuk srapa na rhiyal ga mhngaw qu sazing hi qani la,tehuk rgyax lga, Behuy Nabu aki musa smi rusa lga, ini baqi lga mstnaq ka ngarux la, ini shnga magal lalaw, nanu yasa siy pkiyap mturuy. kruhun nya rqyas na Behuy Nabu msramu la, siy romul rhiyal. ana ga ini baqi na ngarux lga, ktan nya qu ngarux mturuy sa luhiy la, mgyay qu ngarux lga, Behuy Nabu splawa nya bes nya rasun nya ngasal ru wah psiy iyu qu qelis nya rqyas kshat Zipun qu wayal pkblaq.

Rziq部落有二個獵人到拉拉山的附近狩獵，他們要分別去設置陷阱。到達寬大的地方時他們二個人先稍作休息。到了山上，Behuy Nabu想去放陷阱，沒想到竟然和熊不期而遇，他來不及掏出刀子，就跟熊扭打起來並一起滾落下去，熊將Behuy Nabu的臉部刮傷流血了，他低頭伏在地上，熊沒有看見他，沒多久就看見熊掉落到懸崖了，熊逃掉之後，Behuy Nabu就呼喚同行的夥伴帶他回去，日本警察就幫他擦臉上的藥就好了。

qalang Rziq qani ga maki qutux squliq nya, Pasang Hayung qu lalu nya, maki qutux ryax musa mtzyuwaw rgyax, mkaraw qhuniq ini baqiy lga, mhotaw te rhiyal la. ini nya baqiy qsliq nya, trang nasa lga mita utux kayal mha, usa ptke hukuin, aki snxi qu kwara squliq, babaw nya blaq qu nba nya lga, musa mqwas singak kuin, masoq mqwas lga, galun nha bokusiy kyokay, ptkke zywaw na utux kayal la.

Rziq部落有一個族人，他的名字叫做Pasang Hayung，有一天他到山上去工作，當他爬上樹時，不小心就掉落下來，他完全沒有知覺，就在那時他就遇見神，神對他說:去宣揚我的福音，讓人來相信，沒有多久他就醒來了，之後他就去念神學院，畢業之後就當牧師在部落傳揚福音。

sraral mga maki qutux mrkyas mlikuy, kahul Tranan aki wah mkal lpyung nya Karaw, kya mqsliq ka qutux laqi kneril, ru mrkyas na qalang Watan Maray lalu nya, hmakas qu inlungan nya mlikuy sazing qani la, mwah tehuk puqing hongu hray lga kutan nya ru mhoqil la.Gaga Tayal hiya ga hmiriq su squ Gaga ga phogun su na utux kayal, nanu balay ay! te ngasal na Watan Maray qani ga wayal m_yaqih mpyut kwara qu llaqi nha ru.

以前有一個年輕人，是從德拉楠部落來的，他想要到Karaw部落探訪親友，因為也和部落的一個女子相識和相戀，而部落有一名年輕人，他的名字叫Watan Maray，他的心裡就猜忌了，當那個從德拉楠部落來的那個年輕人到達巴陵橋之後，Watan Maray就把他殺死了。以前泰雅族的規範是若犯了禁忌就會受到神靈的處罰，這是真的! 所以Watan Maray的後代子孫都是早死的。

tayal ka nyux qalang Qara misuw qaniy 人口概況

qalang Qara ga qutux kbhul spat pgan tzyu hi, maki qu kmukan uziy.

卡拉部落目前有186人，也有一些平地人居住此部落。

snhyan 部落宗教

aring mwah qu hukuing lga, Tayax ki Rziq ga qutux nanak qu cyoro kyokay, babaw nya lga, kahul te Rziq ga kbalay nanak sinsyukay lalu nya, babaw nya lga Tayal ki rziq mwah msqun kyokay Balung loziy. pira kawas lga mgay te qalang Qara. Kbalay qutux kyokay Qara kyokay son nha la. sinsyokay ga mluw msqun ka Balung kyokay. Kahul sa qalang Qara qani ga mopuw msyaw squliq galan bokusi ru renrosya. Qara kyokay qani ga blaq balay ktan, yani balay qasu. ska nya ga maki qutux hato, qani ga pcbaq nya, maki simu babaw cibwangan ga aki simu sbalay mssi inlungan.

 宗教剛剛進入之後 Tayax部落和Rziq部落只有一間長老教會，慢慢之後Rziq部落又設立了一間真耶穌教會，之後Tayax部落和Rziq部落又聚集在上巴陵教會。過了數年之後，又遷至Qara部落，再設立卡拉教會，真耶穌教會仍然在巴陵長老教會附近。

卡拉教會培養了10幾位牧師或傳道師，教會設計的很好看，造型像一條船，教會內部有設計一隻飛翔的鴿子（鴿子象徵聖靈），主要是在教導大家要互相友好。

qqyanux 經濟與特產

經濟產業

sraral ga ita ka Tayal ga mtnaq qu qnxan ta, siki muya ta trakis, ngahi sehuy, sakuw, sukay ga yasa qu mqyanux. misuw qani ga qalang Qara, nyux tmuhi ocya ru qwirux, qruhaw ru mlamu na pinbahuw uziy.

早期泰雅族的生活都大同小異，必須要種植小米、地瓜、芋頭、山藥、豆類才能夠生存。現在卡拉部落也種植茶葉、水蜜桃、甜柿，以及各種的農作物。

tuqiy 部落交通

misuw qani ga hopa qu tuqiy nya la, wahan cingay na glgun. qutux qutux ngasal ga maki kwara uzi qu glgun nha uzi la.

現在部落的道路很寬敞了，讓更多的車輛通行，每一戶家庭也都有自己的交通工具了。

部落觀光

maki uzi wahan sbasaw mhngaw na kmukan, maki uzi qu kbaqan na zywaw na qmalup kbalay rusa yapit rangay, maki uziy wahan mzwi laqi.

現在也有開發供外來遊客玩賞的地方，也有提供進行狩獵的教學活動，以及供孩子遊憩的地方。

部落人物

kahul Tayax Pinang Nobu ga galan snsiy Zipun ru ginalan songcyo. Hakaw Nabu ga kshat Zipun. kahul Rziq ga Cinwa Hola nyux galan kocyo gako pqwasan laqi cipuk.

從Tayax部落有一個叫Pinang Nobu的人，曾經擔任日本教師和村長。Hakaw Nabu是日本警察。從Rziq部落的Cinwa Hola現在擔任國小的校長。

Gaga qmalup 狩獵文化

bnkis ta raral hiya ga, kya qu kbalay bbetaq nha ngarux ga, ini ptnaq ka bbetaq nha bzyuk. sbetaq ngarux ga, lgun nha qara qroq hiya, ini su thaziy qara na bengan ga, ana su btaqan qu ngarux, hlutun nya bengan hohus su ru, ana wal mpqwaw hi nya qu bnetaq qasa ga, si ki kyapun su nya ga hmwah. nanu yasa qu qhuniq kzman hohus qasa ga lgun nha qutux qara nya. btaqan qu ngarux lga, ana mtboyak ga, ini uwah sobih, baha hmswa nyux qrqan na qara qasa, nanu tayal raral kbalay betaq ngarux ga s’anak nha kbalay. stnaq ta ngarux ga, s’agal lalaw spkugus sa bbetaq, it…git…sngya’an, sbasi qu g’nux nya lga mgiyay la. ini su aras bbetaq ngarux ru nyux ciriq uyuk ngarux ga, laxiy siy usa kya. koxun ini i nyux maki lingay qu yaya nya mlahang uyuk nya. gaga kkayal kneril hiya ga, maki uziy iyat ubuy spkayal na kneril. nanu sa ga ini pinqzyu na ngarux, psaniq son nha. baha hmswa ga waliy musa rgyax qu kneril hiya rwa, iyat mnita ngarux, nanu sraral ga ungat kya gaga nya kneril mkal na ngarux hiya. nanu yasa qu gaga tayal raral ga. nanak mlikuy thuyay mkayal na ngarux. mkayal zyuwaw na ngarux qu kneril lga, skayal nha ru psaniq mgaw.

早期的泰雅族人在製作刺山豬或熊的工具是不一樣的，在獵熊時的茅，需保留木柄的叉枝，如果沒有保留樹的岔枝時，即使你刺到了牠，牠會抓著矛的柄甚至穿過牠自己的身體，也勢必要抓到你為止。所以會留下木柄的叉枝一起做成矛，當矛刺中熊時，越是掙扎越會傷到自己，木柄的叉枝也會頂住在牠的胸前無法前進，所以以前的泰雅族人在獵熊時有專用的矛。如果遇到熊可以拿起刀子跟矛互相磨擦發出git…git…的聲音，牙齒酸澀牠就會跑掉。如果你沒有攜帶刺熊專用的矛，陷阱又獵到小熊，不要馬上過去，因為牠媽媽可能就在附近保護小熊。女人說話文化的差異，有些事女人是不能說的。像(熊)這個字是絕對不能說出口，因為在以前女人是不能跟著上山狩獵，因此沒見過真正的熊，所以是不能從口中說出熊這個詞語。所以在以前傳統的泰雅族部落，只有男人可以討論熊，女人是不能說，會引來爭議是禁忌。